علامه حلّى در شب ۲۹/ رمضان/ ۶۴۸ ه. ق. در شهر عالم پرور حلّه ديده به جهان گشود. در سنين كودكى به دانش اندوزى مشغول شد و به قدرى پيش رفت كه ملقّب به 

«جمال الدين» گرديد. وى در زادگاهش كه در آن روزگار از مراكز علمى- فرهنگى شيعى به شمار مى رفت، از محضر بزرگانى چون: پدرش شيخ يوسف سديدالدين، محقق حلّى، خواجه نصيرالدين طوسى و ابن ميثم بحرانى استفاده كرد. علامه حلى پس از فوت محقق حلى در حالى كه هنوز ۲۸ سال از زندگيش گذشته بود، مرجعيت تقليد مردم را به عهده گرفت. 

همزمان با اين اوضاع، در ايران سلطان محمد اولجايتو در نزديكى شهر ابهر، شهرى به نام «سلطانيه» بنا كرد و در آنجا به سراسر كشور پهناور ايران حكمرانى مى كرد. 

سلطان روزى عصبانى شد و در حال عصبانيت زن خود را سه طلاقه كرد، ولى بعد پشيمان شد؛ لذا علماى اهل سنت را جمع كرد تا چاره اى بينديشند. تمام علماى اهل سنت حكم به عدم زوجيت داده، گفتند: بايد از همديگر جدا شويد. (( طبق نظر اهل سنت كه سه طلاق در يك مجلس را معتبر مى دانند. ))

 يكى از علما كه ناراحتى سلطان را مشاهده كرد، به او گفت: عالمى در حلّه زندگى مى كند كه اين نوع طلاق را قبول ندارد. سلطان محمد پيكى را به حلّه فرستاد تا علامه را به ايران بياورند. پس از مدتى علامه حلّى به دربار سلطان محمد رفت و در جلسه اى با حضور علماى اهل سنت، با دلايل متقن ثابت كرد به اين دليل كه دو شاهد هنگام اجراى طلاق حضور نداشته اند، طلاق باطل و زوجيت ثابت است. پس از اين جلسه، شاه كه به قدرت علمى علّامه حلّى پى برده بود، جلسه مناظره ميان علماى اهل سنت و علّامه حلّى برگزار كرد كه در نتيجه، علامه با دلايل متقن ولايت امام على عليه السلام را به اثبات رساند. 

پس از اين جلسه، سلطان محمد شيعه شد و به سلطان محمد خدابنده مشهور گرديد. شاه دستور داد تشيع مذهب رسمى ايران باشد و نيز به نام دوازده امام خطبه خواند و دستور داد در تمام شهرهاى ايران، به نام ائمه سكه بزنند و سر در مساجد و اماكن متبركه را به نام ائمه مزيّن كنند. علّامه حلّى ۱۰ سال ملازم سلطان بود تا اينكه پس از ده سال در ۷۱۶ سلطان فوت كرد و علامه به وطنش بازگشت. 

از عادات نيكوى او اين بود كه هر هفته روزهاى پنج شنبه، از حلّه به زيارت امام 

حسين عليه السلام مى رفت و اين عادت تا پايان عمرش دوام داشت. 

علّامه حلّى پس از عمرى تلاش و گسترش فرهنگ تشيع در سن ۷۸ سالگى و در ۲۱/ محرم/ ۷۲۶ دار فانى را وداع گفت. مردم علاقمند به او، پيكر پاكش را از حلّه تا نجف اشرف تشييع كرده و در حرم مطهر امام على عليه السلام به خاك سپردند. از شمال ايوان طلا درى به رواق علوى گشوده شده است. پس از ورود به سمت راست، حجره اى كوچك داراى پنجره فولادى، مقبره شريف علّامه حلّى است. 

 منابع

ره توشه ی عتبات صفحات۹۵و۹۶ به نقل از

گلشن ابرار، ج ۱، صص ۱۴۷- ۱۳۷