فدک روستایی بود که تا شهر مدینه دو یا سه روز فاصله داشت و دارای چشمه های جوشان و نخلستانهای فراوان بود. (یاقوت حموی، معجم البلدان، واژه فدک) در آمد فدک را سالی 70 هزار سکه طلا بیان کرده اند. (مرحوم مجلسی، بحارالانوار، ج9، ص 123) پس از فتح خیبر، اهالی فدک از ترس خود نزد پیامبر صلی الله علیه و آله رسیده و فدک را به پیامبر ص بخشیدند. (ابن هشام، السیرة النبویة، ج 3، ص 408) به دلیل اینکه مسلمانان در به دست آوردن فدک نجنگیده بودند لذا طبق حکم الهی فدک ملک شخصی پیامبر صلی الله علیه و آله بود، بعد از نزول آیه «و آت ذالقربی حقّه» (اسراء/ 26) جبرئیل به رسول خدا صلی الله علیه و آله گفتند که فدک را به فاطمه س ببخش، لذا ایشان دختر گرامی خویش حضرت فاطمه س را خواستند و فدک را به ایشان بخشیدند. (سیوطی، الدر المنثور، ج 4، ص 177)

بعد از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله ، به حضرت فاطمه سلام الله علیها خبر رسید که ابوبکر دستور داده است تا کارگزاران ایشان را از فدک اخراج کرده و آن جا را به نفع دستگاه خلافت مصادره کنند.

حضرت فاطمه سلام الله علیها نزد ابوبکر رفته و فرمودند: «فدک را به من باز گردانید در حالیکه پیامبر ص آن را به من بخشیده است» به آن حضرت گفتند شاهد بیاور؛ ولی از کسان دیگر (افرادی که پیامبر ص در حیات خود به آنان چیزی بخشیده بود) شاهد نخواستند! حضرت فاطمه س فرمود: «آن هنگامی که پیامبر ص این را به من واگذار کرد این دو شاهد بودند:علی ع وام ایمن» (سمهودی، وفاء الوفاء، ج 2، ص 160) ایشان به غیر از این دو، حسنین ع را به عنوان شاهد آوردند. (مسعودی، مروج الذهب، ج2، ص 200) ولی دستگاه خلافت حرف حضرت را قبول نکرده و فدک را به ایشان بر نگرداندند. 

حضرت فاطمه س به غاصبین فدک فرمود: «آيا فدک در دست من نبود و وكيل من در آن نبود و در زمان حيات پيامبر ص غلّه آن را نخورده بودم»؟ گفتند: بلى. فرمود: «پس چرا در مورد چيزى كه در دست من است از من دليل و شاهد مى‏خواهيد»؟ گفتند: چون غنيمت مسلمانان است، اگر شاهد آوردى به تو مى‏دهيم و گر نه امضا نمى‏كنيم! فاطمه س- در حالى كه مردم در اطراف آن دو نفر مى‏شنيدند- فرمود: «مى‏خواهيد كارى كه پيامبر ص كرده ردّ كنيد و در باره ما بخصوص حكمى جارى كنيد كه در باره ساير مسلمين انجام نداده‏ايد؟ اى مردم، بشنويد آنچه اين دو مرتكب مى‏شوند. چه نظر مى‏دهيد اگر من اموالى را كه در دست مسلمين است ادّعا كنم، آيا از من شاهد مى‏خواهيد يا از آنها»؟ گفتند: البتّه از تو مى‏خواهيم. فرمود: حال اگر همه مسلمانان آنچه در دست من است ادّعا كنند از آنها شاهد مى‏خواهيد يا از من؟

عمر غضبناك شد و گفت: اين غنيمتى است براى مسلمين و زمين آنها است، و آن در دست فاطمه است و محصول آن را مى‏خورد. اگر شاهدى بر ادعاى خود آورد كه پيامبر از بين مسلمين اين غنيمت و حقّشان را به فاطمه بخشيده در اين باره تجديد نظر مى‏كنيم.

حضرت زهرا س فرمود: مرا بس است! اى مردم شما را بخدا قسم مى‏دهم، آيا از پيامبر ص نشنيديد كه مى‏فرمود: «دخترم فاطمه سيّده زنان اهل بهشت است»؟ گفتند: آرى بخدا قسم اين را از پيامبر ص شنيديم. فرمود: «آيا سيده زنان اهل بهشت ادّعاى باطل مى‏كند و آنچه حقّش نيست مى‏گيرد؟ اگر چهار نفر بر عليه من به فحشا شهادت دهند يا دو نفر به سرقت شهادت دهند، آيا سخن آنان را بر عليه من تصديق مى‏كنيد»؟

در اينجا ابو بكر ساكت شد، ولى عمر گفت: آرى، و بر تو حدّ جارى مى‏كنيم!!! فرمود: دروغ گفتى و لئامت خود را ثابت كردى، مگر آنكه اقرار كنى بر دين محمد ص نيستى. كسى كه شهادتى را بر عليه سيده زنان اهل بهشت قبول مى‏كند يا حدّى را بر او جارى مى ‏نمايد ملعون است و به آنچه خدا بر محمّد ص نازل كرده كافر است، زيرا كسانى كه خداوند همه بديها را از آنان برده و آنان را پاك گردانيده شهادتى بر عليه‏شان روا نيست، چون از هر بدى معصوم‏اند و از هر فحشائى پاك شده‏اند. اى عمر، در باره اهل اين آيه (آيه تطهير) به من خبر ده، اگر قومى بر عليه آنان يا يكى از ايشان نسبت شرك يا كفر يا فحشا دهد آيا مسلمانان از ايشان برائت مى‏جويند و بر آنها حدّ جارى مى‏كنند؟

عمر گفت: آرى، آنان با ساير مردم در اين باره يكى هستند. فرمود: «دروغ گفتى و كافر شدى، آنها با ساير مردم در اين باره يكى نيستند، زيرا خداوند آنان را معصوم قرار داده و در باره عصمت و طهارت آنان آيه نازل كرده و همه بدى ‏ها را از ايشان برده است.

پس هر كس بر عليه آنان مطلبى را تصديق كند خدا و رسولش را تكذيب نموده است». (سلیم بن قیس، ص 335- 336)

 تهیه و تدوین: هیات علمی «جرعه»