ذکر مصیبت حضرت امّ البنین (س) سوگنامۀاشتهاردی -(پس از شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها یکی از بانوانی که...)

پس از شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها یکی از بانوانی که امیرمومنان علی علیه السلام با او ازدواج کرد ام البنین بود.

امام علی علیه السلام به برادرش عقیل که نسب شناس بود فرمود: زنی را که از خاندان شجاع باشد برای من خواستگاری کن.

عقیل عرض کرد: چنین زنی را برای چه می خواهی؟

امام فرمود: برای اینکه فرزندی شجاع از او متولد گردد.

عقیل ام البنین را که فاطمه نام داشت و دختر حزام بن خالد از دودمان شجاع بنی کلاب بود و از کمالات و فضائل بهره کافی داشت خواستگاری نمود.

امیرمومنان علی علیه السلام عقد او را برای خود جاری ساخت اولین فرزند او حضرت عباس علیه السلام در تاریخ چهارم شعبان سال ۲۶ هجری در مدینه به دنیا آمد امام علی علیه السلام از ام البنین دارای چهار فرزند شد بنام های: عباس، عبدالله، عثمان و جعفر و تا هنگامی که ام البنین سلام الله علیها دارای این فرزندان نشده بود به او فاطمه می گفتند و بعد از آنکه دارای آن فرزندان شد به او ام البنین (یعنی مادر پسران) گفتند.

این چهار پسر رشید در روز عاشورا در راه دفاع از حریم امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند حضرت عباس علیه السلام هنگام شهادت ۳۴ سال داشت.

ام البنین علیه السلام در کربلا حضور نداشت بلکه در مدینه سکونت داشت خبر شهادت چهار پسرش را در مدینه شنید (پسران جوانش که عباس ۳۴ ساله عبدالله ۲۵ ساله عثمان ۲۱ سال وجعفر ۱۹ سال داشت)

این مادر چهار شهید بسیار به امام حسین علیه السلام علاقمند بود به طوری که وقتی بشیر به مدینه آمد هر کدام از فرزندان او را نام می برد که به شهادت رسیده اند او میگفت:

اَخبِرنِی عَن اَبِی اللهِ الحَسَین، اَولادی وَ مَن تَحتَ الخَضراءِ کُلُّهُم فَداءٌ لِاُبی عَبِداللهِ الحُسَینِ

از حسین علیه السلام به من خبر بده فرزندانم و آنچه در زیر آسمان کبود است همه به فدای اباعبدالله الحسین علیه السلام باشد.

بشیر گفت: حسین علیه اسلام را نیز کشتند.

ام البنین با صدای گریان و جانسوز گفت:

قَد قَطَّعتَ نِیاطَ قَلبِی

ای بشیر با این خبر بندهای دلم را پاره کردی.

اینگونه برخورد ام البنین علیه السلام حاکی است که او در عالی ترین مرحله ایمان و کمال بوده است به طوری که شهادت چهار فرزند رشیدش را در برابر مقام امامت سهل و کوچک می شمرد.(۱)

ـــــــــــــ

۱- منتهی المقال مامقانی ج۳ ص۷۰

ــــــــــــــــ

سپس ام البنین(س) همه روزه به قبرستان بقیع می آمد و برای چهار فرزندش آنچنان گریه می کرد که دوست و دشمن از گریه او به گریه می افتادند مروان(۱) با آن قساوت قلب گریه می کرد و اشکهای خود را با دستمال پاک می نمود و با جمعی از اهل مدینه کنار بقیع می آمد و ندبه ام البنین (س) را می شنیدند و گریه می کردند.

هنگامی که زنها به ام البنین تسلیت می دادند و می گفتند: ای ام البنین (ای مادر پسرها) خدا به تو صبر و تحمل بدهد او در پاسخ آنها چنین می خواند:

لاتَدعُونِّی وَیکِ اُمُّ البَنِینَ

تُذَکِّریِنی بِلُیُوثِ العَرِینِ

کانَت بَنُونَ لِی اُدعی بِهِم

وَالیَومَ اَصبَحتُ وَلا مِن بَنِینِ

اَربَعَهٌ مِثلُ نُسُورِ الرُّبی

قَد واصَلُوا المَوتَ بِقَطعِ الوَنِینِ

تَنازَعَ الخِرصانُ الائَهُم

فَکُلُّهُم اَمسی صَرِیعاً طَعِینٍ

یا لَیتَ شِعریِ اَکَما اَخبَرُوا

بِاَنَّ عَبّاساً قَطِیعُ الیَمیِن

ای زنان مدینه دیگر مرا ام البنین (مادر پسرها ) نخوانید که (با این عنوان) مرا به یاد شیران بیشه شجاعت می اندازید.

مرا فرزندانی بود که به خاطر انها مرا مادر پسرها می گفتند ولی اکنون صبح کردم که دیگر برای من فرزندی نیست.

چهار باز شکاری داشتم که آنها را آماج تیر قرار داده و با قطع کردن رگ گردنشان آنها را کشتند.

دشمنان با نیزه های خود بدن پاک آنها را قطعه قطعه کردند و هر چهار پسرم با بدن چاک چاک بر روی خاک گرم کربلا افتادند.

کاش می دانستم آیا چنین است که به من خبر دادند که دست عباس را از بدن جدا کردند؟(۲)

ـــــــــــ

۱- از قساوت مروان همین قدر کافی است که در جریان بیعت گرفتن از امام حسین علیه السلام به ولید بن عتبه فرماندار مدینه گفت: حسین را نگهدار و گردنش را بزن مگر اینکه بیعت کند (ترجمه ارشاد ج۲ ص۳۰)

۲- ابصار العین مطابق نقل ریاحین الشریعه ج۳ ص۲۹۴-منتهی الآمال ج۱ ص۲۸۰-سفینه البحار ج۱ ص۵۱۰-در بعضی از روایات آمده: ام البنین (س) هر روز عبیدالله پسر عباس علیه السلام را همراه خود به بقیع می برد و در آنجا مرثیه می خواند و زنها برای شنیدن مرثیه او در بقیع جمع می شدند.

ـــــــــــــــــ

و نیز اشعار زیر به حضرت ام البنین (س) منسوب است:

یا مَن رَاَی العَبَاسَ کَرَّعَلی جَماهِیرِ النَّقَدِ

وَ وَراهُ مِن اَبناءِ حَیدَرَ کُلُّ لَیثٍ ذِی لِبَدٍ

نُبّئتُ اَنّ ابنِی اُصِیِبَ بِرَاسِهِ مَقطُوعَ یَدٍ

وَیلِی عَلی شِبلِی اَمالَ بِرَاسِهِ ضَربُ العَمَدٍ

لَو کانَ سَیفُکَ فِی یَدَیکَ

لمَا دَنی مِنهُ اَحَدٌ

یعنی: ای کسی که عباس علیه السلام را دیده ای که با دشمنان در جنگ است و پشت سر او پسران حیدر هر کدام مانند شیر شکاری هستند و در کنار او میجنگند. به من خبر رسیده که بر سر پسر دست بریده ام عمود آهنین رسیده ای وای بر شیر بچه ام که عمود آهنین بر فرق سرش زدند.

ای عباس جانم! اگر دست در بدن داشتی و شمشیرت در دستت بود هیچ کس جرات نزدیک شدن به تو را نداشت.

ــــــــــــــــــ

عنایت حضرت زهرا سلام الله علیها به حضرت عباس علیه السلام

در اینجا ذکر این نکته مناسب است که : اگر ام البنین (س) همواره از حسین سراغ می گرفت و می فرمود: همه پسرانم به فدای حسین علیه السلام حضرت زهرا سلام الله علیها نیز علاقه خاصی به حضرت عباس علیه السلام داشته و او را به عنوان پسرش یاد کرده است.

نقل شده: شخصی از اهالی کربلا هر روز دو بار و سه بار مرقد منور امام حسین علیه السلام را زیارت می کرد ولی قبر مطهر حضرت عباس علیه السلام را در ده روز یکبار زیارت می نمود شبی در عالم خواب فاطمه سلام الله علیها را دید و به حضور آن حضرت مشرف شد و سلام کرد.

حضرت زهرا سلام الله علیها از او روی گردانید او علت پرسید فرمود: چرا از زیارت فرزندم دوری میکنی؟او عرض کرد: من روزی سه بار مرقد مطهر فرزندت امام حسین علیه السلام را زیارت می کنم فرمود: آری تو مرقد فرزندم حسین علیه السلام را زیارت می کنی ولی مرقد فرزندم عباس را جز اندک زیارت نمیکنی.(1)

و نیز نقل شده: در روز قیامت پیامبر صلی الله علیه و آله به علی علیه السلام می فرماید: به فاطمه سلام الله علیها بگو برای شفاعت و نجات امت چه داری؟ علی علیه السلام پیام پیامبر صلی الله علیه و اله را به فاطمه سلام الله علیها ابلاغ می کند فاطمه سلام الله علیها در جواب می گوید:

یا اَمِیرَالمُومِنیِنَ کَفانا لِاجلِ هذا المَقامِ اَلیَدانِ المَقطُوعَتانِ مِن اِبنِی العَبّاسُ

ای امیرمومنان دو دست بریده پسرم عباس برای ما در مورد مقام شفاعت کافی است.(2)

ـــــــــــــــــــــ

1- کبریت الاحمر ص 166

2- اسرار الشهاده دربندی-معالی السبطین ج1 ص452

ــــــــــــــــــ